Kiến vàng được người Ê đê xem là nguyên liệu, gia vị đặc biệt trong văn hóa ẩm thực của mình. Chính vì vậy, nhiều món ăn chế biến cùng kiến vàng đã trở thành đặc sản nổi tiếng như muối kiến vàng, canh chua kiến vàng, gỏi kiến vàng, cá suối – kiến vàng xiên que nướng…
Cá suối – kiến vàng được bọc lá chuối rồi nướng trên than hồng
Người Ê đê còn có món cá suối – kiến vàng bọc lá chuối nướng vô cùng thơm ngon, lạ miệng. Tuy nguyên liệu đơn giản nhưng cách chế biến đặc biệt của người Ê đê khiến món ăn trở thành đặc sản không lẫn vào đâu được.
Khi cần nguyên liệu cá nước ngọt để chế biến món ăn, người Ê đê thường tự mình đi đánh bắt các loại cá sông, cá suối. Chính vì vậy, nguyên liệu bảo đảm tươi ngon. Thịt cá tự nhiên săn chắc, béo ngọt. Các loại cá bắt được như cá lóc, cá trê, cá trắng, cá lăng, cá bống… đều có thể dùng chế biến món ăn này. Cá được sơ chế, bỏ ruột và vảy rồi để ráo nước trước khi ướp gia vị.
Các loại gia vị tẩm ướp khá đơn giản và quen thuộc như muối, bột ngọt, ớt, nén, ngò gai. Gia vị không cho riêng từng thứ vào cá mà được giã chung với nhau thành hỗn hợp. Ớt xanh hay ớt chín đều được, ngắt cuống bỏ vào cối, thêm chút muối, bột ngọt, nén bóc vỏ, chút ngò gai. Tất cả gia vị giã đều nhưng không quá nhuyễn. Hỗn hợp muối này dùng ướp vào cá đã chuẩn bị sẵn trong vòng 30 phút cho thấm đều.
Món cá suối – kiến vàng có hương vị đặc biệt, lạ miệng, giúp kích thích nhiều giác quan
Nguyên liệu quan trọng thứ hai là kiến vàng. Người Ê đê thường tìm kiếm những tổ kiến có nhiều trứng để lấy. Kiến và trứng kiến không những tạo vị chua, béo mà còn tăng thêm dinh dưỡng của món ăn. Tổ kiến sau khi lấy cho vào ngâm trong nước hòa chút muối trong vòng khoảng 5-10 phút.
Cá được trộn đều kiến vàng được bọc trong lá chuối trước khi nướng. Người Ê đê hơ lá chuối cho mềm và dai để khi bọc cá nướng trên than không bị rách; đồng thời phải xếp từ 4 – 6 lớp lá chuối chồng lên nhau vì khi nướng lớp lá ngoài cùng thường bị cháy.
Cuối cùng là công đoạn nướng cá, lửa được nhóm lên cháy rực để lấy than, bọc lá chuối đựng cá đặt trên than hồng. Nhờ bọc lá chuối, cá nướng không bị cháy sém bên ngoài mà thịt bên trong vẫn chín đều. Hơn nữa, lá chuối còn tiết ra tinh dầu thấm ngược vào cá tăng thêm mùi hương độc đáo. Có thể thưởng thức món ăn sau khi nướng trực tiếp trên than trong khoảng 15 – 20 phút.
Hương vị đặc biệt, lạ miệng của món ăn còn giúp kích thích nhiều giác quan. Vị ngọt ngon của cá hòa quyện với vị chua chua từ kiến vàng cùng sự đậm đà của các gia vị đã tẩm ướp tạo nên tổng thể hài hòa, hấp dẫn cho món ăn. Cá suối chế biến theo cách này ăn cùng với cơm hay làm đồ nhậu đều thích hợp…
